De tolk van Roemi

Als een internationaal mode-ontwerpster (Donna Karan) zich laat inspireren door een mysticus die 750 jaar geleden leefde, en haar modeshow laat begeleiden door  een voordracht van diens gedichten, wie mag dan die mystieke dichter zijn en hoe komt hij zo `in de mode’? Het is Roemi, de Perzische soefi-leraar. Hij werd omarmd door de Amerikaanse jet-set, en werd ook in ons land, zij het op een serieuze manier, de laatste jaren bekend en geliefd.

De mystieke islamitische soefi-traditie waarin Roemi (1207-1273) staat, is een levende beweging die in de 21^e eeuw wereldwijd actief is. Kabir Helminski is een Amerikaanse `sjeich’ van de Mevlevi-traditie, en geldt als een van de meest vooraanstaande moderne vertegenwoordigers van het soefisme. Hij is een van degenen die aan de wieg hebben gestaan van de grotere bekendheid van Roemi. Helminski heeft zich bekwaamd in het Oud-Perzisch, en heeft, samen met zijn vrouw Camille,  met veel succes grote delen van het werk vertaald in modern Engels, met respect voor de inhoud van Roemi’s leringen. Anders dan sommige andere vertalers, voegt hij geen eigen `creatieve’of  `poëtische’ ideeën toe aan datgene wat Roemi schreef. De authenticiteit van zijn vertalingen wordt door kenners geprezen.

Sipko den Boer is een leerling van Helminski, en heeft op dezelfde respectvolle wijze gezorgd voor Nederlandse vertalingen van Roemi. Zo verschenen twee bloemlezingen uit de Masnavî, Roemi’s hoofdwerk, onder de titels Daglicht en Juwelen, en een bundel kwatrijnen, getiteld Liefde is de weg. `Een vertaler moet zich telkens opnieuw afvragen,’zegt Sipko, `wat ben ik eigenlijk aan het vertalen? Woorden? Ideeën? Poëzie? Geest? En wat beoog ik daarmee?’ Twintig jaar beoefening en bestudering van het soefisme waren daarbij natuurlijk een onmisbare steun, evenals de kennis van het Perzisch die hij zich eigen heeft gemaakt, en de vele contacten met Helminski. `Je kunt de betekenis tenslotte niet benaderen door het woord alleen, enige ervaring met de toestand en bedoeling achter de woorden is noodzakelijk.’ Hij roemt ook de samenwerking met de vertaalster Aleid C. Swierenga, die met veel taalgevoel de meest getrouwe en treffende Nederlandse woorden hielp kiezen. Recensenten zijn dan ook vol lof; Prof. Dr. A. Wessels bijvoorbeeld noemde Liefde is de weg `een juweeltje’.

Van Kabir Helminski verscheen vorig jaar Het wetende hart, een indrukwekkende verwoording van `de weg van de soefi’. De mens staat op het snijpunt van twee werkelijkheden: de wereld van het materiële bestaan, en de wereld van het spirituele `zijn’. Het `wetende hart’ is de gewijde plaats waar deze twee dimensies geïntegreerd kunnen worden. Daaruit ontstaat verdieping en transformatie van de persoonlijkheid. Het hart van ieder mens is daartoe bestemd, aldus de boodschap van dit boek. Kabir Helminski was in oktober 2002 nog in ons land aanwezig om hier een lezing en retraite te geven.

Als Troubadour-lezer kunt u Het wetende hart tijdelijk in de boekhandel met korting aanschaffen door gebruik te maken van de onderstaande kortingsbon.

Kabir Helminski

Het wetende hart

ISBN 90 215 9677 6, € 18,50
kortingsbon € 15,-