De
wortels van de wortels van de wortels van religie:
van al wat geschapen is –
door tevredenheid is er
een wereld in mijn hart.
Het meesterwerk van de Perzische dichter en mysticus Djelaloeddin Roemi de Masnavî bestaat uit zes delen en bevat - in de woorden van de dichter zelf - ‘de wortels van de wortels van de wortels van de
wortels van de religie die de mysteriën van bereiking en zekerheid ontsluiert en de meest verfijnde wetenschap van God, de veiligste weg tot God en het meest duidelijke bewijs van God.’
Sipko den Boer vertaalde de teksten van deze 13e eeuwse mysticus en maakte een bloemlezing van zijn gedichten.
De zojuist in het Nederlands verschenen bloemlezing ‘Daglicht’ bevat gedichten die in de eerste twee delen van de Masnavî staan. De teksten gaan over alle aspecten van het mens-zijn. Onderwerpen als liefde, verdriet, eenzaamheid, religiositeit,
mystiek en kosmisch bewustzijn, weet Roemi op poëtische wijze tot de essentie te ontleden. De vertaler van deze gedichten, Sipko den Boer, geeft door het hele land voordrachten uit het werk van Roemi. Hij bestudeert de geschriften van de Perzische
mysticus al vele jaren en tweeënhalf jaar geleden besloot hij te beginnen met het vertalen van zijn teksten. Hij raakte zo geïnspireerd dat hij kort daarna ook een aanvang maakte met een studie van de Perzische taal. Den Boer: ‘In eerste
instantie ben ik met vertalen begonnen voor mijzelf. Het was een soort geestelijke oefening. Ik wilde beter begrijpen wat er staat. Ik bestudeerde al geruime tijd de Engelse vertaling van de gedichten en merkte dat deze teksten niet zo diep
doordringen wanneer je ze in een andere dan je moedertaal leest. Dat komt met name door de beeldspraak die Roemi veelvuldig gebruikt. Maar hoewel ik met vertalen ben begonnen om voor mijzelf tot verdieping te komen, heb ik ook het idee dat er grote
belangstelling is voor een Nederlandse vertaling van Roemi’s geschriften. Zijn woorden zijn tijdloos en spreken daarom veel hedendaagse mensen aan. Zelf ken ik geen enkel leerdicht van deze lengte dat zo spiritueel over zoveel verschillende zaken
praat; alle aspecten van het mens-zijn en het aardse leven komen bij Roemi aan bod. Bovendien kan hij heel mooi verwoorden dat er niet alleen een materiële wereld is, maar ook een geestelijke en dat de mens naast een lichaam en een ego, ook een
hart, ziel en geest heeft.’
Als
basis voor zijn vertaling gebruikte den Boer het boek ‘Daylight’, een engelstalige bloemlezing met gedichten van Roemi. Deze engelse uitgave is een bewerking van de Engelse tekst van filoloog R.A. Nicholson (1868-1945). De perzische tekst was ook
voor Edmund Kabir Helminski van de mevlevi orde, de in de verenigde staten levende geestelijk leraar van sipko den boer, uitgangspunt voor het engels. Bij hem kon de nederlandse vertaler steeds terecht met vragen over de oorspronkelijke, Perzische
tekst. ‘Het Perzisch is zo’n enorm rijke taal,’ vervolgt Den Boer, ‘bepaalde uitdrukkingen kun je op verschillende manieren en betekenisniveaus begrijpen en dus ook vertalen. Vandaar dat het goed
was dat ik wanneer nodig kon overleggen met mijn leraar in Amerika over de meerdere betekenissen van de oorspronkelijke tekst. Hierdoor kon ik zo dicht mogelijk bij het perzisch blijven. Dat dit – in mijn ogen - goed gelukt is, komt mede door de
samenwerking met Aleid Swierenga. Zij vertaalt al zo’n twintig jaar spirituele en esoterische boeken. Aan haar heb ik mijn vertaling voorgelegd, en vervolgens hebben we deze samen waar nodig bijgeslepen. Ik kan dus nu met gerust hart zeggen dat er
een goede Nederlandse vertaling in de winkels ligt.’
Roemi, Daglicht-een dagboek van spirituele leiding, (vertaald door Sipko A. den Boer en Aleid C. Swieringa), uitg. Servire/Kosmos-Z&K